Tunezja

Kartagina została założona w roku 814 p.n.e. przez kupców fenickich z Tyru, którzy uciekali na zachód przed surowym zwierzchnictwem królów asyryjskich: Asarhaddona i Assurbanipala. Doskonałe położenie na skrzyżowaniu najważniejszych szlaków handlowych spowodowało szybki rozwój tego miasta- państwa, które w III wieku p.n.e. zajmowało wybrzeże Morza Śródziemnego od Libii, aż do cieśniny gibraltarskiej, południową Hiszpanę, Baleary, Sardynię, Maltę, Korsykę i większą część Sycylii. Źródłem bogactwa Kartaginy było w części rolnictwo, ale przede wszystkim handel, który kupcy puniccy praktycznie zmonopolizowali w zachodniej części basenu śródziemnomorskiego oraz na Atlantyku. Już w V wieku p.n.e. rozpoczęto lukratywny handel kornwalijską cyną oraz złotem i kością słoniową z Afryki Zachodniej. Statki ich docierały aż do dzisiejszego Sierra Leone.
Mając do dyspozycji ogromne środki Kartagina posiadała silną armię i flotę wojenną zawsze gotową bronić swych interesów. Starcie z imperium rzymskim było nieuniknione. Walki rozpoczęły się na Sycylii w r. 263 i toczyły się na lądach i morzach przez wiele lat, aż do pokoju w r. 241 p.n.e. Druga wojna punicka stała pod znakiem rajdu Hannibala, który z Hiszpanii zaatakował północną Italię zadając wiele ciężkich klęsk Rzymowi i posuwając się daleko na południe. Traktat pokojowy z r. 201 zakończył tą wieloletnia wojnę. "Carthaginen delendam esse"- Marek Katon Starszy każde swoje przemówienie w senacie kończył apelem o zburzenie Kartaginy. I tak się też stało w wyniku trzeciej wojny punickiej w roku 146 p.n.e. Sądzę, że warto zapoznać się z biografią wybitnego wodza Hannibala oraz przebiegiem wieloletnich starć Rzymu i Kartaginy /poz.6 wykazu literatury/.
Z kolei Arabowie zniszczyli odbudowane przez Rzymian miasto w r.692 i dziś możemy oglądać jedynie resztki budowli rzymskich- amfiteatr, termy Antoniusza Piusa, pozostałości świątyń i willi rozrzucone na sporym obszarze na przedmieściach Tunisu.
Czy dzisiejsza Tunezja może nawiązywać w jakikolwiek sposób do tradycji Kartaginy? Chyba tylko poprzez rozwój stosunków handlowych ze wszystkimi krajami świata i ograniczenie czasami zbyt wysokich opłat celnych na produkty z importu. Kraj ten utracił niepodległość na skutek ogromnych długów. W wymuszonych traktatach z Bardo (1881) oraz Marsa (1883) zagwarantowano protektorat francuski, który trwał do roku 1956.
Gospodarka Tunezji rozwija się szybko, kraj uzyskuje znaczne wpływy m.in. z turystyki. W r. 2000 przyjechało tu 5 mln gości na których czekało 755 hoteli z 200 tys. miejsc. Kraj jest gościnny i bezpieczny /zamachu na wyspie Djerba dokonali fanatycy z zewnątrz/, a ludzie niezwykle sympatyczni i pomocni.
Odkrycie w r. 1964 na Saharze zasobów ropy naftowej i gazu zapewniło krajowi samowystarczalność w tym zakresie. Już w roku 1970 Jacques-Yves Cousteau na swym słynnym statku "Calypso" badał możliwości przeprowadzenia podwodnego gazociągu pomiędzy Tunezją a Sycylia /tzw. projekt Tunicylia/ w celu dostarczania do Włoch gazu ziemnego z Afryki Północnej. Przy okazji odkryto na głębokości 250 m doskonale zachowany wrak fenicki i pewnie leży on tam do tej pory. Z planów tych pozostało dziś porozumienie z Maltą w sprawie wspólnej eksploatacji szelfu kontynentalnego leżącego pomiędzy tymi krajami.

Turystyczny raj - słońce, morze i zabytki starożytności

The Beach 47,49 KB	Carthage 65,55 KB	El Kantaoui marina.jpg 47,70 KB	Touristic ship 52,50 KB
Swimmingpool 93,11 KB	Hotels near Hamman 35,29 KB	Sea wall in Sousse 42,77 KB	Tunis-Av.Habib Burgiba 47,83 KB

Jest tak wiele ciekawych zabytków w Tunezji, że trzeba starannie zaplanować pobyt z przewodnikiem turystycznym w ręku. Bez wątpienia zwiedzić trzeba muzeum Bardo z wspaniałą kolekcją mozaik i rzeźb oraz tereny po dawnej Kartaginie. Także Utyka, najstarsza fenicka faktoria handlowa w Afryce Pólnocnej założona w roku 1100 p.n.e. ma wiele ciekawych budowli do pokazania. Wieczna konkurentka Kartaginy była nawet stolicą prowincji za czasów rzymskich. Amatorzy nurkowania powinni bazować w Tabarce- są tam idealne warunki do uprawiania tego sportu. W pobliżu znajduje się rzymskie miasto Bulla Regia- jedno z największych miejsc wykopaliskowych Tunezji. Są tam unikatowe podziemne wille oraz świątynie Jowisza, Minerwy i Junony. Także Chemtou oraz pozostałości akweduktu Hadriana warto zwiedzić po wizycie w świecie podwodnym.
W czasie II wojny światowej Tunezja znajdowała się pod rządami kolaborantów francuskich z Vichy. Bitwa o Tunezję rozpoczęła się 15 listopada 1942 roku desantem spadochroniarzy amerykańskich z pułku pod dowództwem płk. Edsona D. Raff'a (1907-2003), który prowadził działania dywersyjne na tyłach wroga. Gen. Eisenhower próbował coprawda zdobyć Tunis niezwłocznie po wylądowaniu desantu w ramach operacji "Torch" uderzając 8 listopada 1942 siłami jednej dywizji, ale marsz jego wojsk sparaliżowały od dawna nie notowane w tym rejonie ulewne deszcze okresu zimowego. Wojska niemieckie liczące w chwili lądowania ok. 5 tys. ludzi wzmocniono 3-krotnie, silna była też Luftwaffe. Sytuacja stała się jeszcze gorsza kiedy Rommel wycofał się z Trypolitanii i połączył swe siły z von Arnimem tworząc jeden ciągły front w celu prowadzenia w Tunezji długotrwałych działań obronnych.
W tej sytuacji dopiero 6 maja 1943 roku ruszyła potężna ofensywa wojsk alianckich i już 7 maja Amerykanie zajęli Bizertę, a Brytyjczycy Tunis. Ćwierć miliona wojsk osi znalazło się w okrążeniu i kapitulowało 9 maja 1943. Droga do inwazji na Sycylię /operacja "Husky"/ była otwarta. Polecam autobiografie czołowych dowódców amerykańskich z tego okresu-poz.4 i 5 wykazu literatury. Bardzo dokładny opis kampanii tunezyjskiej z mapami i bogactwem faktów znajdziemy także w biografii generała Pattona pt."Geniusz wojny" autorstwa Carlo D'Este, wyd. Zysk i S-ka 2003.
Na koniec kilka uwag co do wyboru biura turystycznego. Pamiętni doświadczeń nieuczciwej firmy "Aladin Group", która zbankrutowała w czerwcu 2003 r. pozostawiając turystów w Egipcie i Tunezji oraz wyczyszczone konto bankowe /główny udziałowiec Nuredine Marhag zwiał do Tunezji z gotówką/ przyglądajmy się uważnie tym biurom, aby nie mieć potem kłopotów. Jeżeli czartery obsługują tunezyjskie linie lotnicze możemy być pewni niespodzianek wylatując z innego lotniska niż Okęcie. Informujmy się więc szczegółowo przed wylotem. Ja w każdym razie napewno wrócę jeszcze kiedyś do Tunezji. Jednak wyjazdy od listopada do końca marca zostawmy raczej amatorom spacerów i osobom źle znoszącym upały- ciągle jest tam ciepło /średnia stycznia np. 15 st.C/, ale coraz więcej chmur i deszczów, a silne północne i zachodnie wiatry powodują sztormy. W maju mamy znowu pełnię afrykańskiego lata ze średnią temperaturą 27 st.C.

Na koniec pozycje książkowe, które warto przeczytać poza typowymi przewodnikami turystycznymi.

1/ "Tunezja"- Roman Kirilenko, wyd. Bellona, 2002, album, ponad 100 świetnych zdjęć.
2/ "Kartagina"- Mirosława Łątkowska, Volumen 1998.
3/ "Carthage"- Peter Huby, wyd. Dewi Lewis Pub., 2003.
4/ "Żołnierska epopeja"- Omar Bradley, wyd.MON 1989.
5/ "Wojna-jak ją poznałem"- George S. Patton, wyd. MON 1989.
6/ "Hannibal" -Serge Lancel, wyd. PIW, 2001, seria Biografie Sławnych Ludzi.