Dwadzieścia wieków przed naszą erą - Katna

Plan mej następnej podróży do Syrii przewiduje odwiedzenie Homs /Hims/, Aleppo /Halab/, Apamei /Afamia/, Katny /Tell Miszrife/, a także wykopalisk Mari i Tell Mardich. Każde z tych miejsc jest ważne z różnych powodów. Ale Katna /Katanum/ należała do najstarszych królestw leżących na skrzyżowaniu najważniejszych szlaków handlowych starożytności. Powstała w początkach XX wieku p.n.e. i przez 6 wieków była centrum dużego królestwa. W latach 30-tych ub.wieku odkopano wspaniały pałac królewski i wały ochronne jeszcze dziś wysokie na 20 m.
W tych dawnych czasach potęgą była Asyria, Egipt faraonów oraz Hetyci. Katna była od XIV wieku p.n.e. w strefie wpływów Hurytów i ich państwa Mitanni. Przez tysiąclecia nic o Hurytach nie wiedzieliśmy. Początek naukowych zainteresowań Hurytami datuje się na rok 1881, kiedy to ukazała się praca Frederika Delitzscha pt."Gdzie był raj/". W r.1887 odkryto w Egipcie archiwum faraonów Amenhotepa III i Amenhotepa IV /Echnatona/. Był tam m.in. list napisany w języku huryckim, a napisał go król Tuszratta. Zainteresowanych odsyłam do pracy M. Popko -poz.6 wykazu literatury oraz artykułu z poz.8 omawiającego najnowsze odkrycia i ustalenia w sprawie Hurytów
Ostatnie odkrycia w Katnie z lipca 2002 r. przyniosły prawdziwe rewelacje. Odkryto wielobarwne freski o kolorystyce podobnej do pałacu Knossos na Krecie. Potem- archiwum króla Idandy- 65 glinianych tabliczek różnej wielkości zapisanych pismem klinowym. Jest to czwarte archiwum królewskie odkryte w Syrii, ale pierwsze źródło z tego okresu. I wreszcie najważniejsze odkrycie - grobowiec królewski doskonale zachowany i nietknięty od 3,5 tysiąca lat! Wykopaliska prowadzone przez archeologów niemieckich będą kontynuowane. Jak na razie z odczytanego archiwum /było ono prowadzone w nieznanej dotąd mieszaninie jezyka akkadyjskiego i huryckiego/ wynika, że kres istnieniu tego miasta-państwa przyniósł król Hetytów Suppiluliuma I. Król Katny liczył na pomoc Mitanii, słał listy do faraona, ale bezskutecznie. Miasto padło i zostało zniszczone przez najeźdców- padło też Mitanni, a imperium Hetytów znowu było potęgą zdolną zagrozić Egiptowi i Asyrii. Więcej o Hetytach znajdziecie w rodziale pt. "Kim jesteście Hetyci?" w książce A.Kondratowa-poz. 7 wykazu literatury.

Dwadzieścia dziewięć wieków przed naszą erą - MARI

Na wschód od Katny, na prawym brzegu Eufratu, leżało starożytne miasto Mari założone ok. roku 2900 p.n.e. w celu przeróbki miedzi. To pierwsze miasto przemysłowe świata, miasto niezmiernie bogate, będące pod wpływem kultury sumeryjskiej.
Na wzgórzu Tell Hariri odkopano 25 tys. tabliczek z pismem klinowym, dzięki czemu poznaliśmy wiele faktów z historii miasta i regionu. Rudy miedzi oraz drewno sprowadzano drogą wodną z gór Taurus w Anatolii (obecnie Turcja). Tym sposobem miasto stało się największym ośrodkiem metalurgii miedzi i handlu tym metalem.
Bajeczne bogactwa miasta skusiły jednak Hammurabiego, władcę Babilonu, który w roku 1762 p.n.e. poprowadził swoją armię i bez większego oporu zniszczył i złupił Mari.
Już jednak w XXIV wieku p.n.e. na miasto najechał król akkadyjski Saragon, który oprócz Mari zdobył także miasta Jarmuti i Ebla. Widocznie jednak Mari podniosło się po tym najeździe.
W roku 1974 odkopano ruiny Ebli-obecnie Tell Mardich, ok. 57 km na południe od Aleppo- gdzie ponad 20 tys. tabliczek z pismem klinowym i własnym pismem eblaickim pozwoliło na identyfikację miejsca. Po jego ulicach-podobnie jak w Mari, chodzili patriarchowie o imionach znanych z Biblii. Tam rodziła się religia judaizmu na bazie wierzeń Kananejczyków i Sumerów. To pismem klinowym zapisano wiele opowieści znanych potem ze Starego Testamentu, jak chociażby tą o wielkim potopie.